کاری که در زبان فارسی به آن صفحه آرایی می گوییم در زبان انگلیسی لی آوت (Layout) و در زبان فرانسه میزانپاژ (MisenPage) نامیده میشود. در طراحی صفحه مجموعه ای از اطلاعات اعم از متن یا نوشته، تصاویر و عکس های مختلف و یا ترکیبی از هر دو در یک فضای از پیش تعیین شده و محدود جمع آوری و تنظیم میشود.
به عبارت دیگر چگونگی آماده سازی صفحات برای چاپ صفحه آرایی نامیده میشود. در واقع میتوان گفت که هنر آراستن یک صفحه، سند یا کتاب به صورت تخصصی و علمی Layout یا صفحه آرایی خوانده میشود. صفحه آرایی هنری است که مخاطبین را در مقابل خود متوقف می کند و توجه او را به خود جلب مینماید. به این ترتیب او را وادار به مطالعه ادامه متن مینماید. اما این کار نیاز به دانش و توانایی های لازم دارد که تنها با شناخت مخاطبین، دانش روز آن و به کارگیری اصول علمی و روانشناسی میسر میشود.
همچنین تجربه و تلاش و تمرین در این زمینه از مهم ترین ضروریات به شمار میرود. طراحی صفحه زیر مجموعه ای از هنر گرافیک به شمار میرود و تلاش میکند تا یک رابطه موزون و مناسب از نظر بصری بین نوشته ها و تصاویر و فضای مورد نظر به وجود آورد.
مهم ترین اهداف صفحه بندی عبارتند از:
1. ارائه اطلاعات به بهترین و ساده ترین شکل ممکن
2. جلب توجه مخاطب و تشویق او به مطالعه ادامه مطلب
برای رسیدن به این اهداف از عکس، طرح، جداول و اشکال مختلف در کنار کلمات و حروف استفاده میکنید تا بتوانید منظور خود را به بهترین شکل ممکن برسانید و البته که همه آن ها را باید به زیبایی در کنار هم قرار دهید. افزایش سرعت و انتقال اطلاعات به ساده ترین شکل با چیدمان مناسب مطالب و صفحه آرایی میسر میشود که ارتباط تنگاتنگی میان مفاهیم و مخاطب به وجود میآورد.
پس مهم ترین اصل در صفحه آرایی این است که اطلاعات درج شده در یک صفحه توسط طراح باید بسیار روان تر و جذاب تر از زمانی باشد که یک فرد عادی همان اطلاعات را در صفحه درج کرده باشد. بنابراین یک صفحه با مجموعه ای از اطلاعات، نوشتهها و تصاویر درصورتی که درک آن برای مخاطب مشکل باشد و یا رغبتی به خواندن آن در وی به وجود نیاورد صفحه آرایی نیست.
همچنین کاربردی بودن، زیبایی آفرینی و ارزش گذاری از اهداف مهم و مورد توجه در طراحی صفحات به شمار میرود.
در صفحه آرایی انتخاب نوع فونت، اندازه کلمات، فاصله از حاشیه، فواصل بین خطوط، طراحی گرافیکی مناسب صفحات، انتخاب مناسب رنگ ها و جاگذاری متناسب اطلاعات اهمیت زیادی دارد.
مواردی که در صفحه آرایی در چاپ باید به آن توجه کرد شامل حروف چینی، نوع و اندازه حروف، تک ستونه یا دو ستونه بودن، سطر بندی، حاشیه کتاب، تورفتگی در اول پاراگراف و … است.
در واقع صفحه بندی از مهم ترین اقدامات جهت آماده سازی پیش از چاپ است. دیدگاه خلاقانه و طراحی مناسب از دیگر فاکتور هایی است که در طراحی صفحه باید به آن توجه داشته باشید. شما با صفحه بندی مناسب اشتیاق بیشتری در مخاطب برای پیگیری مطالب به وجود میآورید و این مسئله به ویژه در چاپ نشریات میتواند نوعی بازاریابی و تبلیغات مؤثر به شمار رود زیرا مخاطب خود را مشتاق دنبال کردن مطالب نشریه و مجله مینمایید.
امروزه برای طراحی صفحات از نرم افزار های مختلف استفاده میشود. یکی از بهترین نرم افزار های کاربردی برای آماده سازی صفحات به صورت حرفه ای نرم افزار ایندیزاین Adobe InDesign می باشد. از دیگر نرم افزار های صفحه آرایی چاپ و نشر میتوان به نرم افزار QuarkXPress اشاره نمود که یک طراح حرفه ای برای صفحه بندی به شمار میرود. این نرم افزار با پروژه های فتوشاپ سازگار است و امکان بارگذاری تصاویر با حجم و سایز زیاد را نیز فراهم مینماید. استفاده از مایکروسافت ورد برای تایپ، ادوبی فتوشاپ برای ادیت و آماده سازی تصاویر، ادوبی ایندیزاین برای صفحه آرایی، ادوبی ایلستریتور برای ساخت و تبدیل فایل های ایندیزاین به پی دی اف که جهت چاپ کاربرد دارد، از رایج ترین نرم افزارهای صفحه بندی به شمار می روند. این نرم افزارها نیازی به فارسی سازی جهت نصب فونت های فارسی دلخواه شما ندارند و میتوانند پاسخگوی طراحان و انتشارات باشند.